Bệnh thán thư sầu riêng là một trong những loại bệnh phổ biến và gây thiệt hại lớn nhất đối với năng suất và chất lượng trái cây. Hiểu rõ về căn bệnh này chính là bước đầu tiên để bảo vệ vườn cây của bạn khỏi nguy cơ mất trắng.
Bài viết sau sẽ cung cấp thông tin đầy đủ và chuyên sâu nhất về nguyên nhân, triệu chứng, cũng như các cách phòng và trị bệnh thán thư sầu riêng một cách hiệu quả nhất.
Bệnh thán thư sầu riêng là gì?
Bệnh thán thư sầu riêng (Anthracnose) là một loại bệnh nấm phổ biến trên cây ăn quả, đặc biệt là sầu riêng. Tác nhân chính gây ra bệnh là các loài nấm thuộc chi Colletotrichum, nổi bật nhất là Colletotrichum gloeosporioides. Bệnh này phát triển mạnh trong điều kiện thời tiết ẩm ướt, mưa nhiều và nhiệt độ cao – những yếu tố đặc trưng tại các vùng trồng sầu riêng như Đông Nam Bộ, Tây Nguyên hay miền Tây Nam Bộ.
Nguyên nhân gây bệnh thán thư trên sầu riêng
Nguyên nhân phổ biến nhất là do nấm Colletotrichum phát triển mạnh trong môi trường:
- Độ ẩm cao trên 80%
- Mưa kéo dài và thiếu ánh sáng
- Vườn cây không được tỉa cành thông thoáng
- Cây bị tổn thương cơ học hoặc do sâu bệnh khác gây ra
Nấm thán thư lây lan qua nước mưa, gió, côn trùng và đặc biệt dễ xâm nhập vào mô cây thông qua vết thương hở hoặc vết cắt sau khi thu hoạch.
Tác hại bệnh thán thư trên cây sầu riêng
Hậu quả của bệnh thán thư không chỉ dừng lại ở việc làm giảm năng suất mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng và giá trị thương phẩm của trái sầu riêng. Cụ thể:
- Làm rụng hoa, rụng quả non hàng loạt
- Lá bị cháy khô, giảm khả năng quang hợp
- Quả bị thối, da nhăn nheo, nứt nẻ
- Gây tổn thất kinh tế nghiêm trọng cho nông dân
Các biểu hiện của bệnh thán thư trên sầu riêng
Tùy vào bộ phận bị nhiễm bệnh mà biểu hiện bệnh thán thư sẽ khác nhau, dưới đây là các dấu hiệu dễ nhận biết nhất.
Bệnh thán thư sầu riêng trên lá
Biểu hiện đầu tiên thường là các đốm nâu nhỏ trên mặt lá, sau đó lan rộng và có quầng màu vàng nhạt xung quanh. Lá bị bệnh sẽ:
- Khô giòn, dễ rụng
- Gây trụi tán, ảnh hưởng tới quang hợp
- Là nơi cư trú của nấm bệnh trong mùa khô để chờ cơ hội phát triển
Bệnh thán thư sầu riêng trên hoa
Thường xuất hiện vào mùa ra hoa từ tháng 3–5. Dấu hiệu nhận biết:
- Hoa chuyển màu nâu, khô và rụng sớm
- Mất khả năng thụ phấn, dẫn đến giảm tỉ lệ đậu quả
- Là nguyên nhân chính gây thất thu trong mùa vụ
Bệnh thán thư sầu riêng trên quả
Trái là phần dễ bị tổn thương nhất, nhất là khi bước vào giai đoạn trưởng thành:
- Vết thối màu đen, lõm sâu trên vỏ quả
- Có dịch nhầy chảy ra từ vết bệnh
- Quả rụng sớm, ăn không ngon, mất mùi đặc trưng
Biện pháp phòng ngừa bệnh thán thư sầu riêng
Phòng bệnh luôn là giải pháp tối ưu và tiết kiệm nhất để bảo vệ cây trồng. Việc chủ động thực hiện các biện pháp phòng ngừa dưới đây không chỉ giúp giảm thiểu rủi ro đảm bảo nâng cao năng suất.
Tạo vườn trồng thông thoáng
Thường xuyên tỉa cành, cắt bỏ những cành khô, lá già và cành nằm sâu bên trong tán cây để đảm bảo ánh sáng và gió lưu thông tốt.
Điều này giúp giảm độ ẩm – môi trường thuận lợi cho nấm phát triển, đồng thời giúp cây khỏe mạnh hơn trước các tác nhân gây bệnh.
Bón phân cân đối, hợp lý
Tăng cường bón phân chứa Kali (K) và Canxi (Ca) nhằm nâng cao sức đề kháng cho cây. Tránh bón quá nhiều đạm (N) vì có thể khiến cây phát triển lá quá mức, tạo điều kiện cho nấm thán thư dễ xâm nhập.
Sử dụng phân hữu cơ hoai mục kết hợp phân vi sinh giúp cải thiện cấu trúc đất và hỗ trợ hệ vi sinh vật có lợi.
Tưới nước đúng kỹ thuật
Duy trì độ ẩm đất vừa phải, tránh tưới quá nhiều gây úng rễ. Vào mùa mưa, cần chủ động thoát nước cho vườn sầu riêng để hạn chế tình trạng độ ẩm cao kéo dài – yếu tố thuận lợi khiến bệnh thán thư bùng phát mạnh mẽ.
Phun chế phẩm sinh học định kỳ
Dùng các chế phẩm sinh học có chứa nấm đối kháng như Trichoderma hoặc vi khuẩn Bacillus subtilis để phun phòng ngừa.
Các chế phẩm này có khả năng ức chế sự phát triển của nấm gây bệnh, an toàn với cây trồng và môi trường, đồng thời giúp cải tạo hệ sinh thái đất.
Tránh làm tổn thương cây trong quá trình chăm sóc
Các vết thương cơ học trên thân, cành, lá hoặc quả do va đập, cắt tỉa sai cách chính là “cánh cửa” cho nấm bệnh thâm nhập.
Cần thu hoạch và chăm sóc đúng kỹ thuật, sử dụng dụng cụ sạch, khử trùng trước và sau khi sử dụng để tránh lây lan mầm bệnh.
Xem thêm: Nấm hồng trên cây sầu riêng
Làm sạch vườn sau mỗi mùa vụ
Thu gom và tiêu hủy toàn bộ lá, quả, hoa bị rụng hoặc có dấu hiệu bệnh để loại bỏ nguồn bệnh tồn dư. Không để tàn dư thực vật phân hủy trong vườn vì đây là nơi nấm bệnh tồn tại và phát triển mạnh.
Lưu ý bổ sung:
- Định kỳ kiểm tra sức khỏe cây trồng, nhất là vào đầu mùa mưa.
- Luân canh hoặc trồng xen cây có khả năng kháng bệnh giúp cải thiện đa dạng sinh học, giảm áp lực dịch hại.
Thực hiện đồng bộ các biện pháp trên là chìa khóa giúp ngăn chặn bệnh thán thư sầu riêng hiệu quả và bền vững, hạn chế tối đa nguy cơ mất mùa, bảo vệ thành quả lao động của nhà nông.
