Bệnh cháy lá sầu riêng là một trong những bệnh phổ biến gây hại cho cây sầu riêng, đặc biệt trong mùa mưa hoặc ở những vùng có độ ẩm cao.
Bệnh này khiến lá bị cháy xém, khô dần từ mép lá hoặc giữa lá, làm giảm khả năng quang hợp và ảnh hưởng đến sự sinh trưởng, năng suất của cây. Cùng Nông Nghiệp Thafaco tìm hiểu nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị bệnh cháy lá trên cây sầu riêng này nhé!
Nguyên nhân gây cháy lá trên cây sầu riêng
Tác nhân sinh học (nấm, vi khuẩn, virus)
Tác nhân sinh học từ các loài nấm như Phytophthora palmivora, Colletotrichum spp. và Cercospora.
Chúng tấn công mô lá khi độ ẩm cao, đặc biệt vào mùa mưa. Các loại nấm này sinh sôi nhanh chóng khi cây bị tổn thương hoặc suy yếu, gây ra hiện tượng cháy khô viền lá, cháy bìa hoặc đốm lá có viền màu nâu sậm.
Thiếu dinh dưỡng và mất cân bằng phân bón
Cây sầu riêng cần nguồn dinh dưỡng đa – trung – vi lượng cân đối. Khi thiếu các nguyên tố như kali, magie, canxi hoặc vi lượng như kẽm, cây sẽ biểu hiện qua hiện tượng vàng lá, cháy viền, rụng sớm.
Thời tiết và điều kiện canh tác
Thời tiết nắng nóng gay gắt, gió mạnh kết hợp với thiếu nước tưới có thể làm lá cây bị mất nước, teo tóp rồi khô dần.
Ngoài ra, đất trồng bị úng nước, thoát nước kém là điều kiện lý tưởng cho nấm phát triển gây cháy lá.
Xem thêm: Chăm sóc sầu riêng mùa mưa
Tác động từ côn trùng và sâu bệnh phụ trợ
Một số loài sâu như rầy mềm, rệp sáp, bọ trĩ… có thể hút nhựa lá non, để lại vết thương mở tạo điều kiện cho nấm xâm nhập. Những vết đục, hút nhỏ này cũng là điểm yếu khiến vi khuẩn, nấm dễ dàng tấn công.
Xem thêm: Các bệnh sâu bệnh hại trên cây sầu riêng
Dấu hiệu bệnh cháy lá sầu riêng
Việc phát hiện sớm các dấu hiệu bệnh cháy lá trên cây sầu riêng sẽ giúp người trồng can thiệp kịp thời, tránh tổn thất nặng nề. Dưới đây là những biểu hiện điển hình bạn cần lưu ý:
Cháy viền lá (cháy bìa lá sầu riêng):
Đây là dấu hiệu đầu tiên và phổ biến nhất. Các lá trưởng thành bắt đầu khô từ rìa, đổi màu vàng nhạt đến nâu sẫm. Viền cháy dần lan vào trong, có thể làm cong cuốn mép lá.
Lá non bị cháy và biến dạng:
Khi bệnh ảnh hưởng đến đọt non, lá sẽ không thể mở ra hoàn chỉnh, bị xoắn lại hoặc đổi màu đồng. Đây là trường hợp nguy hiểm vì ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng phát triển thân cành.
Cháy lá từng mảng hoặc toàn bộ:
Trên bề mặt lá có thể xuất hiện những đốm tròn màu nâu, lan rộng thành mảng lớn và làm lá rụng sớm. Nếu không được xử lý, cây có thể bị cháy lá chết ngọn sầu riêng, làm cành yếu đi, ảnh hưởng lớn đến năng suất.
Lá rụng sớm và khô quắt:
Lá rụng hàng loạt dù chưa đến giai đoạn lão hóa, thân cây mất sức sống rõ rệt, thể hiện sự suy kiệt do mất khả năng quang hợp.
Hướng dẫn trị cháy lá sầu riêng
Muốn trị cháy lá sầu riêng hiệu quả, người trồng cần kết hợp đồng thời nhiều biện pháp để xử lý tận gốc – từ nguyên nhân đến biểu hiện. Dưới đây là quy trình khuyến nghị:
Bước 1: Cắt tỉa lá bệnh và tiêu hủy
Loại bỏ các lá bị cháy, lá rụng để tránh nấm lan rộng. Không để lá bệnh tồn tại dưới gốc vì dễ làm nguồn lây lan tiếp theo.
Bước 2: Phun thuốc đặc trị nấm
Sử dụng thuốc gốc đồng, thuốc chứa hoạt chất như Metalaxyl, Mancozeb hoặc Fosetyl-Al. Phun 2–3 lần, cách nhau 7–10 ngày.
Bước 3: Bổ sung phân bón đúng cách
Bón phân hữu cơ hoai mục kết hợp phân vô cơ cân đối NPK. Bổ sung vi lượng như Bo, Zn, Mn giúp tăng sức đề kháng. Tránh bón phân lúc cây đang bị bệnh nặng.
Bước 4: Cải thiện điều kiện vườn
Tăng độ thoáng khí bằng cách tỉa thưa tán lá, làm rãnh thoát nước nếu đất dễ úng. Che mát tạm thời cho cây non nếu trời nắng gắt liên tục.
Bước 5: Sử dụng chế phẩm sinh học
Ứng dụng nấm Trichoderma để đối kháng với nấm hại, đồng thời làm giàu hệ vi sinh đất. Đây là hướng đi bền vững được nhiều chuyên gia khuyến khích.
Xem thêm: Các loại bệnh hại trên cây sầu riêng
Tối ưu nông nghiệp trị bệnh cháy lá trên cây sầu riêng
Việc đối phó với bệnh cháy lá sầu riêng không thể chỉ dừng ở phun thuốc khi bệnh đã lan rộng. Để ngăn chặn từ gốc rễ, nhà vườn cần chuyển sang tư duy phòng bệnh chủ động, kết hợp kỹ thuật canh tác thông minh và công nghệ hiện đại nhằm nâng cao hiệu quả, giảm chi phí, đồng thời tăng sức đề kháng tự nhiên cho cây.
Xây dựng lịch chăm sóc bài bản, khoa học
Hệ thống chăm sóc cần được lên kế hoạch kỹ lưỡng theo từng giai đoạn phát triển của cây, bao gồm:
- Bón phân đúng thời điểm và tỷ lệ N-P-K hợp lý
- Tưới nước điều độ tùy theo mùa vụ và loại đất
- Phun phòng định kỳ bằng thuốc sinh học hoặc gốc đồng
Việc áp dụng lịch cố định, đồng bộ cho toàn bộ vườn sẽ giúp cây sầu riêng phát triển ổn định, hạn chế tối đa tác nhân gây bệnh.
Ứng dụng dây xịt áp lực cao và béc tưới thông minh
Trong nông nghiệp hiện đại, hệ thống dây xịt và béc tưới đóng vai trò cốt lõi trong việc tưới tiêu – phun thuốc – cung cấp dinh dưỡng chính xác.
- Dây xịt áp lực cao các dòng có khả năng chịu nhiệt, chịu áp lên tới 20–30 bar, đảm bảo truyền tải dung dịch thuốc hoặc nước với áp suất mạnh, đều và ổn định trên toàn tán cây – đặc biệt phù hợp với cây cao như sầu riêng.
- Béc tưới đóng vai trò quyết định hình dạng tia nước: từ phun sương làm mát lá non, đến béc mưa quay 360° tưới gốc – nhánh – lá. Sử dụng đúng loại béc sẽ giúp hạn chế đọng nước trên lá, giảm nguy cơ phát triển nấm – một nguyên nhân hàng đầu gây cháy lá.
Các câu hỏi thường gặp ở bệnh cháy lá sầu riêng
Bệnh cháy lá cây sầu riêng có chữa khỏi hoàn toàn không?
Có thể kiểm soát tốt nếu phát hiện sớm và xử lý đúng cách. Tuy nhiên, cần kiên trì và kết hợp nhiều biện pháp.
Có thể sử dụng thuốc dân gian trị cháy lá không?
Một số bài thuốc dân gian như dùng tỏi, ớt, gừng ngâm rượu có tác dụng nhẹ nếu bệnh nhẹ. Tuy nhiên không thay thế được thuốc đặc trị khi bệnh nặng.
Cháy lá sầu riêng có ảnh hưởng đến trái không?
Có. Lá là nơi quang hợp chính, nếu cháy nhiều sẽ khiến cây thiếu năng lượng nuôi trái, dẫn đến rụng trái hoặc trái nhỏ.
Phòng bệnh cháy lá như thế nào là hiệu quả nhất?
Phòng tốt nhất là kiểm soát độ ẩm vườn, bón phân cân đối và phun phòng định kỳ bằng chế phẩm sinh học hoặc thuốc gốc đồng.
Bệnh cháy lá có lây sang cây khác không?
Có thể lây qua nước tưới, côn trùng, dụng cụ nông nghiệp nếu là do nấm hoặc vi khuẩn. Cần xử lý đồng loạt và tiêu hủy lá bệnh.
