Với người trồng sầu riêng, không năm nào giống năm nào. Thời tiết thay đổi, đất đai biến động, sâu bệnh phát sinh liên tục – tất cả buộc người nông dân phải linh hoạt, thích nghi, và luôn học hỏi. Câu chuyện của anh Thiết, chủ vườn sầu riêng 13–14 năm tuổi, là minh chứng sống động cho điều đó. Nhờ thay đổi cách chăm sóc và nuôi trái phù hợp với thời tiết khắc nghiệt, anh đã giúp vườn ra trái đều, dự kiến đạt 300kg/cây – một con số ấn tượng, cao hơn nhiều so với năm trước.
1. Vườn cây lớn tuổi, trái đậu đều ở cành cấp 1
Vườn sầu riêng của anh Hoàng năm nay ra trái đều và đẹp, đặc biệt là trái tập trung chủ yếu ở các cành cấp 1 – vị trí lý tưởng giúp cây nuôi trái dễ hơn, ít gãy nhánh, trái hấp thu dinh dưỡng tốt hơn. Đây là kết quả của quá trình chăm sóc lâu dài và kỹ lưỡng, kết hợp với điều chỉnh hợp lý trong từng thời điểm sinh trưởng của cây.
2. Cắt giảm lượng phân bón đầu mùa – Bí quyết từ thực tế thời tiết
Do năm nay thời tiết khắc nghiệt, cây dễ bị sốc nếu bón phân sớm và nhiều. Anh Thiết đã rút kinh nghiệm: Không bón nhiều phân khi cây ra bông đến xổ nhụy, chỉ đến khi trái bằng ngón tay mới bắt đầu “vô phân” – và cũng chỉ bón từ từ, theo từng giai đoạn phát triển trái.
So với năm trước bón tới 3 bao/gốc, năm nay anh chỉ bón 1 bao/gốc. Cách này vừa tiết kiệm chi phí, vừa giảm nguy cơ cây bị ngộ độc phân, hạn chế nứt gai, rụng trái non.
3. Quy trình bón phân theo từng cỡ trái
Anh Thiết không làm theo công thức cố định, mà điều chỉnh lượng và loại phân theo từng giai đoạn phát triển trái:
▸ Trái cỡ ngón tay:
- Sau xổ nhụy 10 ngày: bón 0.5kg/gốc phân NPK 16:16:16
- 10 ngày sau: tiếp tục bón 0.5kg/gốc NPK 12:12:17 – giúp trái đều, không bị nứt gai do dư đạm.
- 10 ngày sau nữa: dùng phân xô NPK 19:19:19 – giúp cây hấp thu nhanh, trái lớn nhanh.
▸ Trái cỡ ly bia:
- Bón phân nở, sau đó 10 ngày dùng NPK xô 21:21:21 – thúc trái lớn mạnh.
▸ Trước thu hoạch 10–15 ngày:
- Bón 0.5kg/gốc phân Kali cao (K₂SO₄) để trái vô cơm tốt, tăng đường, thơm ngon, cứng trái, hạn chế sượng.
4. Kiểm soát nước tưới linh hoạt
Nước tưới cũng không cố định. Anh Thiết thay đổi tùy theo:
- Giai đoạn cây: xổ nhụy, nuôi trái, trước thu hoạch.
- Thời tiết: mưa hay nắng, độ ẩm đất cao hay thấp.
Cụ thể:
- Sau xổ nhụy: tưới cách ngày, mỗi lần 30 phút.
- Bón phân 16:16:16: tưới 40 phút sau khi bón, 5–6 ngày sau tăng thời lượng tưới.
- Trái cỡ trứng gà: tưới mỗi ngày 60 phút.
- Giai đoạn cần hãm đọt: giảm lượng nước tưới để hạn chế cây phát cơi mới, tránh rụng trái non.
5. Kiểm soát đọt và phòng rụng trái
Giai đoạn trái dưới 1.5kg là lúc cây dễ rụng trái nếu đi đọt. Anh Thiết đã phun 3 cữ hãm đọt từ sau xổ nhụy đến nay. Đồng thời giảm lượng nước tưới – tưới ít hơn, cách ngày – để “hãm dưới” hỗ trợ “hãm trên”, kiểm soát cơi đọt hiệu quả.
6. Phòng bệnh định kỳ: nấm, sâu rầy, rệp sáp
▸ Phòng nấm trên thân và trái:
- Trái bằng ngón tay út: phun hỗn hợp 2 chai Agri-Fos 400/200 lít nước.
- Đã phun 3 lần từ đầu vụ.
▸ Phòng nấm dưới rễ:
- Dùng Ridomil hoặc Aliette, pha 5 gói/200 lít nước, tưới 20 lít/gốc, định kỳ 1–2 lần/tháng.
▸ Phòng sâu rầy, rệp sáp:
- Phun định kỳ 7–10 ngày/lần.
- Luân phiên giữa thuốc rệp và sâu rầy, tránh kháng thuốc.
7. Bổ sung vi lượng: Bo – Magie – Kẽm
Vi lượng tuy ít nhưng cực kỳ quan trọng. Anh Thiết duy trì định kỳ phun Bo – Mg – Zn để giúp:
- Lá xanh bền, dẻo cuống trái.
- Hạn chế bể đầu gai, nứt cuống.
- Tăng sức đề kháng của cây trước thời tiết bất lợi.
Kết luận: Làm nông là nghề của sự tinh tế
Không công thức nào cố định cho việc trồng sầu riêng. Mỗi năm một kiểu thời tiết, một kiểu sâu bệnh, và cũng mỗi năm phải “làm” một cách khác. Vườn của anh Thiết là ví dụ rõ ràng: biết quan sát, lắng nghe cây, điều chỉnh linh hoạt từ lượng phân – nước – thuốc – cơi đọt… để giúp cây ra trái đều, nuôi trái chắc, chất lượng cao.
Với dự kiến 300kg/cây, vườn sầu riêng 13–14 năm tuổi của anh là kết quả của một người làm nông có kinh nghiệm, biết thay đổi và kiểm soát tốt từng giai đoạn. Bài học lớn nhất rút ra không chỉ là kỹ thuật, mà là thái độ: không bảo thủ, luôn quan sát và điều chỉnh để phù hợp với thực tế vườn cây.
